Teksesli müzikte “uyum”dan, ezgiyi hep birlikte, olduğu gibi, aynen seslendirmek anlaşılıyor; buna “tam uyum” da denilebilir. Oysa gerekli olan uyum’dur, ama “tam” değil: Allegro ma non troppo gibi, “neşeli ama çok da değil.” Tekseslilikteki, herhangi bir araştırma gerektirmeyen, anlatımı zenginleştirme kaygısı gütmeyen, değişik sesler için seçenekler üretmeyen “daha kolay” bir uyum.

Çoksesli müzik özgürlüğün, demokrasinin, Cumhuriyet’in çoksesliliğinin, yaşamın çoksesliliğinin evrensel anlatımıdır. Evrenseldir, çünkü hiçbir inanca başvurmadan, hiçbir ulusun anadilini bilmeden, yalnızca seslerin uyumundan elde edilir. Hiçbir çevirmene gerek kalmadan, özündeki iletiyi herkes anlar.

Çoksesli müzik eğitiminin yaygınlaşmadığı toplumlarda, bireylerin ruhlarının müziklerinde uyum sağlanamayacağından, ister istemez çoksesli olması gereken demokrasi de kolay kolay kökleşemez.

Ankara Devlet Opera ve Balesi, Bir Konser
Öncesi Sunuş Konuşması, 23 Mart 2008.
[http://www.bilisim.com.tr]